Admin
12/09/2023
Share
Bài học về ngôi kể trong văn tự sự được Đọc Tài Liệu biên soạn nhằm giúp các em hiểu rõ khái niệm cơ bản về ngôi kể và vai trò của ngôi kể trong văn tự sự. Nhờ đó, các em có thể dễ dàng áp dụng vào cuộc sống thực khi kể lại một câu chuyện.
Với những hướng dẫn chi tiết trả lời câu hỏi sách giáo khoa dưới đây các em không chỉ mà còn này.
Hãy cùng tham khảo…
Soạn bài Phong cách tường thuật trong văn tự sự
I. Người kể và vai trò của người kể trong văn tự sự
Đọc các đoạn văn sau và trả lời câu hỏi trên trang 87, 88 sách giáo khoa Ngữ văn 6 tập 1.
Đoạn 1.
Vua và đình thần thấy thằng bé rất thông minh và tinh quái. Nhưng vua vẫn muốn thử thách thêm một lần nữa. Ngày hôm sau, khi hai cha con đang ăn cơm tại công quán, đột nhiên có một sứ nhà vua đến mang tới một con chim sẻ, yêu cầu họ phải biến nó thành ba mâm thức ăn. Em bé nhờ cha lấy một cái kim may và đưa cho sứ giả, nói rằng: “Đây là cái kim may, hãy nhặt nó lên và đưa cho tôi.”
– Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi thành một con dao để xẻ thịt chim.
Vua nghe tin, từ đó mới phục hồi hoàn toàn.
(Trẻ nhỏ thông minh).
Đoạn 2.
Với việc ăn uống điều độ và làm việc có chừng mực, tôi nhanh chóng trưởng thành thành một chàng trai trẻ khỏe mạnh. Đôi chân của tôi trở nên mạnh mẽ hơn, với những móng vuốt cứng và sắc bén. Đôi khi, tôi muốn kiểm tra sức mạnh của những móng vuốt đó, tôi giơ cao chân lên và đạp vào cỏ. Cỏ bị gãy ngay lập tức, như được chặt bởi một lưỡi dao nhọn. Đôi cánh của tôi, trước đây ngắn gọn, giờ đã dài xuống tận đuôi. Mỗi khi tôi bay lên, âm thanh rít rào và giòn giã vang lên.
(Tô Hoài, Dế mèn cuộc phiêu lưu).
A) Đoạn 1 được kể theo ngôi nào? Dựa vào dấu hiệu nào để nhận ra điều đó?
B) Đoạn 2 được kể theo ngôi số mấy? Làm thế nào để nhận ra điều đó?
C) Nhân vật xưng tôi trong đoạn 2 là (Dế Mèn) hay là tác giả (Tô Hoài)?
Trong hai ngôi kể trên, ngôi kể nào có thể tự do kể một cách không bị hạn chế? Ngôi kể nào chỉ có thể kể những gì mình biết và đã trải qua?
Dế Mèn đã thử đổi ngôi kể trong đoạn 2 thành ngôi kể thứ ba. Khi đó, Dế Mèn sẽ có một đoạn văn như thế này.
E) Có thể đổi ngôi kể thứ ba trong đoạn 1 thành ngôi kể thứ nhất, xưng tôi được không? Vì sao?
A) Người kể đã ẩn mình và kể câu chuyện theo ngôi thứ ba, sử dụng tên riêng của các nhân vật.
B) Đoạn (2) được kể theo ngôi thứ nhất. Vì nhân vật kể là Dế Mèn, người xưng “tôi”.
C) Nhân vật Dế Mèn là người kể trong câu chuyện, không phải tác giả Tô Hoài, mặc dù tác giả đã phải đóng vai “tôi” – Dế Mèn để kể câu chuyện.
D) Người kể thứ ba trong đoạn văn (1) có thể tự do hơn trong việc quan sát, hiểu biết và kể lại tất cả các sự việc. Người kể thứ nhất (tôi) trong đoạn văn (2) không có tự do như người kể thứ ba, với việc sử dụng ngôi xưng “tôi” chỉ có thể kể những điều “tôi” biết, “tôi” đã trải qua, nghĩa là không thể kể về những điều mà Dế Mèn không biết.
Đoạn văn (2) được kể như một câu chuyện tự truyện, với nhân vật chính kể về chính mình. Nếu thay đổi thành ngôi kể thứ ba, câu chuyện sẽ không bị ảnh hưởng nhiều, nhưng sẽ mất đi sự cá nhân hóa. Khi kể theo ngôi thứ nhất, tất cả mọi thứ được quan sát và kể lại từ góc nhìn của Dế Mèn, nhấn mạnh tính cách đặc biệt của Dế Mèn.
E) Ngôi thứ 3 cho phép sự việc được kể một cách tự do và không bị giới hạn. Người kể chuyện có vẻ như biết tất cả và có khả năng kiểm soát các tình huống.
II. Soạn bài Cách viết câu chuyện trong văn tự sự phần Luyện tập
Bài số 1 trang 89 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 tập 1.
Đoạn văn đã được viết lại: “Ngôi kể trong đoạn văn sau đã được thay đổi thành ngôi thứ ba và điều đó mang lại một cái nhìn mới cho đoạn văn.”
Mỗi ngày đều như nhau, tôi luôn ẩn mình trong hang động, cật lực đào đất để tạo ra một cái ổ lớn biến thành chiếc giường ngủ xa hoa. Tương tự như những người già trong dòng họ chuột, tôi đào sâu vào hang động, tạo ra hai lối đi ngắn, những cánh cửa phụ, những lối đi trên cao, để khi gặp nguy hiểm, có thể thoát ra bằng lối khác.
(Tô Hoài, Dế mèn cuộc phiêu lưu).
Nếu thay đổi ngôi kể từ “tôi” sang ngôi thứ ba, câu chuyện sẽ có vẻ khách quan hơn, như có một người vô hình lặng lẽ quan sát và kể lại hoạt động của Dế Mèn, tạo cảm giác như chúng ta đang chứng kiến câu chuyện đó.
Bài số 2 trang 89 Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 tập 1.
Nhận xét ngôi kể đem lại điều gì khác cho đoạn văn khi thay đổi ngôi kể trong đoạn văn sau thành ngôi thứ nhất.
Một quả bóng nhanh chóng từ bên trong bay ra, rơi xuống mặt bàn. Thanh định thần nhìn thấy rõ ràng: con mèo già của anh ta, con mèo già vẫn chơi với anh ta ngày hôm trước. Con vật nhỏ nhắn nép chân vào mình, đuôi nhẹ nhàng lắc đung đưa, sau đó hai mắt ngọc thạch xanh của nó nhìn lên nhìn người. Thanh mỉm cười và lại tiến gần để vuốt ve con mèo.
(Thạch Lam, Dưới bóng cây hoàng lan).
Thay đổi ngôi kể thứ ba (Thanh, chàng) bằng ngôi thứ nhất – “tôi”, sẽ tô đậm thêm sắc thái tình cảm của đoạn văn, nhân vật như trực tiếp bộc bạch cảm xúc của mình.
Bài số 3 trang 90 trong sách giáo khoa Ngữ văn 6 tập 1.
Truyện Cây bút thần được kể theo ngôi thứ nhất. Vì lí do gì?
Truyện Cây bút thần cũng kể về em bé tên là Mã Lương, nhưng được kể dưới hình thức ngôi thứ ba, như là một câu chuyện được “người ta kể lại”. Điều này phù hợp với tính chất truyền miệng và tập thể của truyện dân gian.
Khi các thể loại truyện như truyền thuyết, cổ tích ra đời, việc giãi bày đời sống cá nhân và thể hiện sắc thái cá nhân chưa được coi là quan trọng. Chuyện được kể không từ một người cụ thể nào, và màu sắc chủ quan trong lời kể cũng rất mờ nhạt.
Bài số 4 trang 90 trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 tập 1.
Tại sao trong các câu chuyện cổ tích và truyền thuyết, người ta thường kể theo ngôi thứ ba chứ không phải ngôi thứ nhất?
Trong các câu chuyện cổ tích và truyền thuyết, người ta thường kể chuyện theo ngôi thứ ba thay vì ngôi thứ nhất, bởi vì người kể là một tập thể nhân dân truyền lại từ đời này sang đời khác. Sử dụng ngôi thứ ba giúp đảm bảo tính liên tục của các sự kiện và loại bỏ những cảm xúc cá nhân của các nhân vật – điều khó có trong truyện dân gian.
Bài số 5 trang 90 trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 tập 1.
Khi viết thư, bạn sử dụng ngôi nào?
Khi viết thư, thường sử dụng ngôi nhất để nói với người nhận và đọc thư.
Bài số 6 trang 90 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 6 tập 1.
Sử dụng ngôi thứ nhất để miêu tả cảm xúc của tôi khi nhận được món quà từ người thân.
Khi kể cần chú ý:
Giữ nguyên đại từ xưng hô (người kể xưng tôi).
Kể theo thứ tự các chi tiết:
Nguyên nhân được tặng quà.
Món quà đó là cái gì? Nó có giúp em được gì không?
Em đã hạnh phúc như thế nào khi nhận được món quà đó từ người thân?
Sự hạnh phúc của tôi khi nhận được sự quan tâm và chăm sóc từ mọi người.
Sử dụng ngôi nhất để kể.
Giữ nguyên đại từ xưng hô (người kể xưng tôi).
Kể theo thứ tự các chi tiết:
Nguyên nhân được tặng quà.
Món quà đó là cái gì? Nó có giúp em được gì không?
Cảm xúc như thế nào khi nhận được món quà đó từ người thân?
Sự hạnh phúc của tôi khi nhận được sự quan tâm và chăm sóc từ mọi người.
Tổng hợp ý chính của lý thuyết về ngôi kể
Khái quát.
Ngôi kể là vị trí giao tiếp mà người kể sử dụng khi kể câu chuyện.
Có những loại ngôi kể chính:.
Ngôi kể thứ ba.
Tác giả sử dụng ngôi thứ nhất để kể chuyện.
2. Tác dụng của người kể trong văn tự thuật.
Người kể có thể tự do chọn lựa ngôi kể.
Khi lựa chọn ngôi kể thứ nhất, “tôi” có thể là tác giả hoặc nhân vật chính trong câu chuyện, mang tính chủ quan. Người kể có thể trực tiếp miêu tả những gì nghe, thấy và trải qua, cũng như diễn đạt cảm nhận và suy nghĩ của mình.
Khi kể về các nhân vật bằng tên của họ, người kể ẩn danh, tức là kể theo ngôi thứ ba, cho phép linh hoạt và tự do trong việc mô tả những sự kiện diễn ra với nhân vật một cách khách quan.
Ngôi kể thứ nhất có thể được thay đổi thành ngôi kể thứ ba, nhưng việc thay đổi từ ngôi kể thứ ba sang ngôi kể thứ nhất khó khăn.
Nhớ
Nội dung bài soạn văn Ngôi kể trong văn tự sự do Đọc Tài Liệu biên soạn gửi tới các em, mong rằng bài này sẽ giúp các em ôn tập và nắm vững kiến thức quan trọng của bài học. Chúc các em luôn đạt được những kết quả cao trong học tập.
