KIỂM THỬ PHẦN MỀM LÀ GÌ & QUY TRÌNH THỰC HIỆN

Admin

14/09/2023

Share

A. Định nghĩa kiểm thử phần mềm và vai trò quan trọng của nó

Định nghĩa kiểm thử phần mềm là gì?

Phương pháp kiểm thử phần mềm là cách để kiểm tra xem sản phẩm phần mềm có đáp ứng được các yêu cầu đã đặt ra và đảm bảo không có lỗi hay khiếm khuyết. Quá trình này bao gồm việc kiểm tra, phân tích, quan sát và đánh giá các khía cạnh khác nhau của sản phẩm. Người kiểm thử phần mềm sẽ sử dụng cả công cụ thủ công và tự động. Sau khi hoàn thành quá trình kiểm thử, người kiểm thử sẽ báo cáo kết quả cho nhóm phát triển. Mục đích chính là xác định các lỗi, khiếm khuyết hoặc các yêu cầu còn thiếu so với yêu cầu thực tế.

Việc nhận thức về sự quan trọng của kiểm thử đối với các công ty phát triển phần mềm là cần thiết. Qua quá trình kiểm thử, các lỗi có thể được phát hiện và khắc phục trước khi sản phẩm được giao.

Nhiều công ty phát triển phần mềm thường bỏ qua bước này do ngân sách eo hẹp và cho rằng nó sẽ không có hậu quả lớn. Tuy nhiên, để mang đến trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng, chất lượng sản phẩm cần được ưu tiên hàng đầu. Vì vậy, việc kiểm thử sản phẩm để phát hiện lỗi là điều cần thiết. Doanh nghiệp chỉ có thể tạo ra giá trị cho khách hàng khi sản phẩm của họ được coi là lý tưởng. Và để đạt được điều này, các công ty phải đảm bảo rằng người dùng không gặp phải bất kỳ vấn đề nào khi sử dụng sản phẩm của họ. Cách tốt nhất để làm điều này là tạo ra sản phẩm không có lỗi.

Tầm quan trọng của kiểm thử phần mềm là rất đáng kể trong quá trình phát triển.

Ngoài ra, khi sử dụng sản phẩm, khách hàng cần cung cấp một số thông tin cá nhân. Để đảm bảo an ninh thông tin, việc kiểm tra bảo mật là bắt buộc trước khi phần mềm được cung cấp cho người dùng. Sản phẩm phần mềm được kiểm thử kỹ lưỡng qua quy trình phù hợp sẽ đảm bảo tính tin cậy và an ninh, đồng thời tiết kiệm thời gian và chi phí, mang lại sự hài lòng cho khách hàng.

Một lý do khác khiến việc kiểm thử trở nên quan trọng hơn là phát hiện khả năng tương thích với các thiết bị và nền tảng khác nhau. Khi phát triển một trang web, Tester cần kiểm tra xem trang web có hoạt động trên các độ phân giải và trình duyệt khác nhau hay không. Những gì hoạt động tốt trên Chrome có thể không hoạt động tốt trên Safari hoặc Internet Explorer. Điều này tạo ra nhu cầu kiểm tra trình duyệt chéo, bao gồm việc kiểm tra tính tương thích của ứng dụng trên các trình duyệt khác nhau.

Lợi ích của Định nghĩa kiểm thử phần mềm là gì?

Hiệu quả về chi phí: Đây là một trong những lợi ích quan trọng của việc kiểm thử phần mềm. Thực tế cho thấy rằng không thể loại trừ hoàn toàn các lỗi thiết kế trong bất kỳ hệ thống nào. Điều này không phải là lỗi bất cẩn của nhà phát triển, mà đôi khi là do sự phức tạp của hệ thống. Nếu không phát hiện được các vấn đề về thiết kế, việc tìm và sửa các lỗi/khiếm khuyết sẽ trở nên khó khăn và tốn kém hơn. Kiểm thử trong bất kỳ dự án công nghệ thông tin nào cũng giúp công ty tiết kiệm chi phí. Việc phát hiện lỗi từ giai đoạn đầu sẽ giúp quá trình sửa chữa ít tốn kém hơn.

Bảo mật là một khía cạnh quan trọng và dễ bị tấn công nhất trong quá trình kiểm thử phần mềm. Nhiệm vụ của kiểm thử là giúp loại bỏ các rủi ro và vấn đề trong sản phẩm. Đồng thời, tất cả khách hàng đều mong muốn tìm kiếm những sản phẩm đáng tin cậy.

Chất lượng sản phẩm là một yêu cầu quan trọng đối với bất kỳ sản phẩm phần mềm nào. Kiểm thử phần mềm đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng danh tiếng của công ty bằng cách cung cấp các sản phẩm chất lượng cho khách hàng.

Mục tiêu cuối cùng của bất kỳ hoạt động kinh doanh sản phẩm nào là tạo ra trải nghiệm tốt nhất cho khách hàng. Sự hài lòng của khách hàng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hợp tác lâu dài.

Phân loại kiểm thử phần mềm

Có nhiều hình thức khác nhau của kiểm thử phần mềm và chúng được phân loại theo một số tiêu chí. Tổng cộng có 4 loại chính của kiểm thử phần mềm.

1. Kiểm thử chức năng (Testing chức năng)

Kiểm thử chức năng nhằm đảm bảo rằng hệ thống hoạt động đúng theo yêu cầu nghiệp vụ. Có hai phương pháp thực hiện kiểm thử này: dựa trên yêu cầu và dựa trên quy trình nghiệp vụ.

Trong quá trình kiểm thử dựa trên yêu cầu, ưu tiên các yêu cầu dựa trên tiêu chí rủi ro để đảm bảo việc kiểm thử được thực hiện đầy đủ trên những phần quan trọng nhất. Ngược lại, kiểm thử dựa trên quy trình nghiệp vụ sẽ sử dụng kiến thức liên quan đến quy trình hoạt động hàng ngày của hệ thống.

Kiểm tra chức năng gồm 5 giai đoạn.

Xác định những nhiệm vụ mà phần mềm sẽ thực hiện.

Tạo các thông tin đầu vào dựa trên các tài liệu mô tả kỹ thuật của các chức năng.

Xác định các kết quả đầu ra dựa trên các tài liệu mô tả kỹ thuật của các chức năng.

Thực hiện các tình huống kiểm thử.

So sánh kết quả hiện tại và kết quả mà bạn mong đợi.

Trong đó, kiểm định chức năng còn được phân thành các loại nhỏ.

Kiểm tra đơn vị (Unit testing).

Smoke Testing.

Sanity Testing.

Kiểm tra giao diện (Interface testing).

Kiểm tra tích hợp (Integration testing).

Kiểm định hệ thống (System testing).

Kiểm tra hồi quy (Regression testing).

Kiểm tra chấp nhận (Acceptance testing).

Lợi ích của việc kiểm thử chức năng là:

Phương pháp kiểm thử này mô phỏng việc sử dụng hệ thống thực tế.

Thực hiện dưới điều kiện gần giống với yêu cầu của khách hàng.

Không có giả định nào về cấu trúc hệ thống được đưa ra trong quá trình kiểm thử chức năng.

Rất dễ dàng để thực hiện kiểm tra bằng cách làm thủ công.

Trái lại, việc thử nghiệm chức năng có những hạn chế sau:

Có khả năng xảy ra tình trạng kiểm tra thừa.

Những sai sót logic trong phần mềm có thể bị bỏ qua trong quá trình kiểm tra tính năng.

2. Kiểm thử phi chức năng (Testing phi chức năng)

Kiểm thử phi chức năng là việc kiểm tra các thuộc tính về chất lượng của hệ thống. Ví dụ, kiểm tra khả năng đồng thời đăng nhập của nhiều người vào một phần mềm. Kiểm thử phi chức năng cũng có vai trò quan trọng và ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách hàng.

Tương tự, kiểm thử phi chức năng cũng được phân loại thành các dạng khác nhau.

Kiểm thử độ ổn định (Stability testing): đánh giá khả năng của phần mềm hoạt động liên tục và ổn định trong khoảng thời gian được cho phép.

Kiểm thử khả năng chịu tải (Load testing) là quá trình đánh giá hoạt động của hệ thống khi khối lượng công việc ngày càng tăng.

Kiểm thử áp lực (Stress testing): đánh giá khả năng hoạt động của hệ thống trong tình huống vượt quá khối lượng công việc dự kiến hoặc trong điều kiện áp lực cao hơn.

Kiểm tra tính khả dụng (Usability testing): sản phẩm được thử nghiệm về mức độ thân thiện với người dùng.

Kiểm tra tính bảo trì (Maintainability testing): kiểm tra mức độ đánh giá, thay đổi và kiểm thử sản phẩm.

Kiểm thử độ tin cậy là quá trình sử dụng các công cụ để phát hiện, ngăn chặn và khắc phục các lỗi trước khi triển khai hệ thống.

Kiểm thử tính tương thích (Portability testing) là quá trình đánh giá độ dễ dàng hoặc khó khăn mà phần mềm có thể chuyển đổi từ một môi trường sang môi trường khác.

3. Kiểm tra cấu trúc (Structural testing)

Phương pháp kiểm thử cấu trúc thường được gọi là “hộp trắng” hoặc “hộp thủy tinh” bởi vì nó tập trung vào việc xem xét những gì đang diễn ra bên trong, dựa trên phân tích cấu trúc của các thành phần hoặc hệ thống. Nó thường được sử dụng như một phương pháp đo lường trong kiểm thử, đo lường độ bao phủ của một tập hợp các yếu tố cấu trúc. Phương pháp kiểm thử cấu trúc chủ yếu được áp dụng trong kiểm thử thành phần và kiểm thử tích hợp.

Các mục tiêu chính của kiểm thử cấu trúc bao gồm:

Nhận thấy những vấn đề không hoàn hảo.

Kiểm tra chức năng mở rộng.

Xác định các phần thiếu trong bộ kiểm tra.

Lợi ích của việc kiểm thử cấu trúc:

Xóa bỏ mã lỗi.

Có khả năng phát hiện ra lỗi ở giai đoạn ban đầu.

Đảm bảo kiểm định phần mềm cẩn thận hơn.

Tiết kiệm thời gian.

Bên cạnh đó, nhược điểm của việc kiểm thử cấu trúc là:

Kiểm tra cấu trúc tốn phí khá cao.

Yêu cầu hiểu biết về lập trình.

Yêu cầu hiểu biết sâu về công cụ được sử dụng để kiểm tra.

4. Kiểm thử liên quan đến các thay đổi (Testing related to changes)

Kiểm tra xác minh (Confirmation testing).

Tester phải xác định nguyên nhân lỗi khi kiểm thử gặp phải. Sau khi phát hiện lỗi và báo cho Developer để sửa, phiên bản phần mềm sẽ được cập nhật để vá lỗi. Cuối cùng, Tester cần kiểm tra lại một lần nữa để xác nhận rằng lỗi đã được giải quyết.

Khi thực hiện kiểm tra xác nhận, điều quan trọng nhất là đảm bảo rằng các trường hợp kiểm thử phải được thực hiện chính xác như lần đầu tiên, sử dụng cùng một đầu vào, dữ liệu và môi trường kiểm thử để đảm bảo rằng các lỗi đã được sửa. Tester cần phải nhận thức rằng trong lần kiểm thử sau khi vá lỗi, khả năng xảy ra lỗi khác trong phần mềm là hoàn toàn có thể. Vì vậy, việc kiểm thử chính xác ở phiên bản hiện tại của phần mềm là chưa đủ. Một cách để phát hiện các điểm ngoài ý muốn trong quá trình kiểm lỗi là thực hiện kiểm thử hồi quy.

Kiểm tra hồi quy (Regression testing).

Kiểm thử hồi quy là quá trình lặp lại các trường hợp kiểm thử đã được thực hiện trước đó, đặc biệt khi phần mềm đã trải qua sự thay đổi do sửa lỗi hoặc thêm chức năng mới.

Mục tiêu của kiểm thử hồi quy là xác minh rằng sự thay đổi trong phần mềm hoặc môi trường không gây ra những hậu quả không mong muốn, không ảnh hưởng hoặc làm hỏng các chức năng và hệ thống vẫn đáp ứng yêu cầu của phần mềm. Kiểm thử hồi quy sẽ được thực hiện cho mỗi phiên bản vá lỗi của phần mềm được phát hành, điều này làm cho chúng trở thành lựa chọn lý tưởng cho việc tự động hóa.

Quy trình kiểm thử phần mềm

Sau khi tìm hiểu về Kiểm thử phần mềm, lợi ích và các loại kiểm thử, chúng ta sẽ tiếp tục khám phá quy trình kiểm thử. Có nhiều quy trình khác nhau như mô hình chữ V, mô hình thác nước, mô hình xoắn ốc, v.V. Hoặc có thể kết hợp những mô hình trên.

Quy trình kiểm thử có thể thay đổi tùy thuộc vào quy mô của phần mềm và tính cấp thiết của dự án. Tuy nhiên, trong bài viết này, CO-WELL sẽ giới thiệu một quy trình kiểm thử 5 bước, bao gồm công việc lập kế hoạch và công việc sau đánh giá như sau:

1. Xây dựng kế hoạch và quản lý

Việc lập kế hoạch kiểm thử đòi hỏi tạo ra một tài liệu mô tả toàn diện về phương pháp tiếp cận và mục tiêu cần kiểm thử. Điều này bao gồm xem xét cơ sở kiểm thử, xác định các điều kiện dựa trên phân tích các mục thử nghiệm, viết các trường hợp và thiết kế môi trường kiểm thử. Mục tiêu hoàn thành được xác định để biết khi nào quá trình kiểm thử được coi là hoàn tất, ở bất kỳ giai đoạn nào.

Hoạt động kiểm soát là việc so sánh tiến độ thực tế của dự án với kế hoạch ban đầu và báo cáo tình trạng, bao gồm cả việc phát hiện và báo cáo những sai lệch so với kế hoạch. Nó liên quan đến việc thực hiện các hành động cần thiết để đảm bảo dự án đạt được mục tiêu đã đề ra.

Mục tiêu của giai đoạn này là:

Xác định phạm vi, nguy cơ và các mục tiêu kiểm tra.

Xác định các nguồn tài nguyên thử nghiệm cần thiết như con người, môi trường, và cetera.

Xếp lịch cho các công việc phân tích và thiết kế, thực hiện, và đánh giá kiểm tra.

2. Phân tích và xây dựng

Phân tích và thiết kế kiểm tra có những nhiệm vụ chủ yếu sau đây:

Cân nhắc nền tảng kiểm thử – thông tin dựa trên các trường hợp kiểm thử, như yêu cầu, đặc điểm thiết kế, phân tích rủi ro, kiến ​​trúc và giao diện.

Xác định các điều kiện kiểm tra.

Xây dựng các bài kiểm tra.

Thiết kế môi trường thử nghiệm, thiết lập và xác định cơ sở hạ tầng và công cụ cần thiết.

3. Tiến hành thực hiện kiểm thử

Việc triển khai kiểm thử trên hệ thống máy tính có thể được thực hiện bằng cách tiến hành test thủ công hoặc sử dụng công cụ test tự động. Nhiệm vụ chính của quá trình kiểm thử là triển khai các test được chỉ định.

Tiến hành các trường hợp test bằng cách sử dụng các kỹ thuật và tạo dữ liệu cho các thử nghiệm đó.

Tạo các bộ kiểm thử từ các trường hợp test để thực hiện một cách hiệu quả. Bộ kiểm thử là một tập hợp các trường hợp test được sử dụng để kiểm thử phần mềm.

Tiến hành lại các trường hợp kiểm thử không thành công trước đó để xác minh phiên bản đã sửa lỗi.

Kết quả của việc thực hiện test được ghi lại. Nhật ký kiểm thử ghi lại trạng thái của trường hợp test, xác định xem test đạt hay không đạt.

So sánh kết quả thực tế với kết quả hy vọng.

4. Đánh giá các yếu tố đạt được và tạo báo cáo

Tiêu chí hoàn thành là quá trình xác định thời điểm kết thúc kiểm thử. Nó được ảnh hưởng bởi phạm vi của mã nguồn, chức năng và rủi ro. Ngoài ra, nó còn phụ thuộc vào rủi ro kinh doanh, chi phí, thời gian và sự khác biệt giữa các dự án. Các nhiệm vụ chính của tiêu chí hoàn thành bao gồm:

Đánh giá xem có cần kiểm tra thêm hoặc tiêu chí hoàn thành đã được chỉ định có cần thay đổi hay không.

Viết một báo cáo tổng quan kiểm thử cho các bên liên quan.

5. Hoàn thành việc kiểm thử

Quá trình kiểm thử hoàn tất được tiến hành sau khi phần mềm đã sẵn sàng để được chuyển giao. Ngoài ra, việc kiểm thử cũng có thể bị tạm dừng do các lý do khác như:

Khi dự án bị hủy.

Khi đạt được một số mục tiêu.

Khi phiên bản cập nhật hoặc phát hành được hoàn tất bảo trì.

Bước này có những nhiệm vụ chính sau đây:

Kiểm tra việc bàn giao xe sản phẩm đã được thực hiện theo kế hoạch nào và đảm bảo tất cả các báo cáo về sự cố đã được giải quyết.

Hoàn chỉnh và lưu trữ phần mềm kiểm thử như kịch bản, môi trường thử nghiệm, v.V. Để sử dụng lại trong tương lai.

Chuyển giao phần mềm kiểm định cho bên bảo dưỡng.

Đánh giá phương pháp kiểm thử đã tiến hành và học từ kinh nghiệm cho các phiên bản phát hành và dự án trong tương lai.

Việc thực hiện mọi công việc từ đầu đến cuối một cách hoàn hảo có thể rất khó khăn. Tuy nhiên, để đảm bảo chất lượng sản phẩm, việc xác định quy trình và cải thiện quá trình kiểm thử là rất quan trọng. Hiểu rõ mục tiêu, nắm vững các bước của quy trình và tuân thủ chúng sẽ giúp việc kiểm thử phần mềm trở nên đơn giản hơn.

Kết

Bài viết của CO-WELL Asia hy vọng sẽ giúp mọi người hiểu rõ hơn về khái niệm, quy trình và cách thực hành kiểm thử phần mềm để đạt được hiệu quả tốt nhất.